Xác định người thuộc hàng thừa kế thứ nhất để làm gì?

  • Khi chia thừa kế theo pháp luật thì thứ tự hưởng thừa kế được xác định theo các hàng thừa kế. Có 3 hàng thừa kế là 1, 2 và 3 bao gồm:
  1. Hàng thừa kế thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
  2. Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
  3. Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Người ở hàng thừa kế thứ hai chỉ được hưởng thừa kế khi không có người ở hàng thừa kế thứ nhất, hoặc có nhưng từ chối nhận di sản thừa kế.

  • Một số người ở hàng thừa kế thứ nhất được hưởng di sản thừa kế dù không có tên trong di chúc. Bao gồm: Con chưa thành niên; Cha; Mẹ; Vợ; Chồng; Con thành niên mà không có khả năng lao động.
  • Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:
  1. Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
  2. Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
  3. Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Như vậy, với phần di sản không được định đoạt theo di chúc thì cần xác định người thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm những ai, bởi họ là người được hưởng di sản thừa kế.

Quy trình chia di sản thừa kế theo pháp luật

  • Bước 1: Xác định hiệu lực của di chúc và phần di sản thừa kế không chia theo di chúc

Người khai nhận thừa kế căn cứ vào nội dung của di chúc, căn cứ vào danh sách di sản thừa kế theo pháp luật để xác định phần di sản được yêu cầu phân chia theo pháp luật.

Ví dụ: Người đã mất có 2 tài sản là nhà và ô tô nhưng chỉ ghi nhận ý chí chia nhà trong di chúc. Khi đó ô tô sẽ được phân chia theo pháp luật cho những người có quyền hưởng thừa kế.

  • Bước 2: Xác định người được quyền hưởng di sản thừa kế theo hàng thừa kế

Căn cứ theo quy định về hàng thừa kế theo pháp luật để người hưởng di sản thừa kế biết được rằng: Mình có quyền hưởng di sản thừa kế khi chia thừa kế theo pháp luật không? Mức hưởng là bao nhiêu % của phần di sản? Lưu ý là những người cùng hàng thừa kế được hưởng phần di sản bằng nhau (Điều 651 Bộ luật dân sự). Trong đó hàng thừa kế theo pháp luật bao gồm:

  1. Hàng thừa kế thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
  2. Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
  3. Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
  • Bước 3: Phân chia di sản thừa kế theo pháp luật
  1. Trường hợp các đồng thừa kế đồng thuận: Gia đình lập văn bản khai nhận thừa kế phần di sản thừa kế phân chia theo pháp luật. Gia đình có quyền lựa chọn UBND cấp xã hoặc văn phòng công chứng là nơi thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế.
  2. Trường hợp các đồng thừa kế tranh chấp, hoặc không ký văn bản khai nhận thừa kế: Khởi kiện yêu cầu Tòa án phân chia
  • Bước 4: Chuyển giao tài sản thừa kế cho người có quyền hưởng thừa kế

Người được hưởng thừa kế không đồng ý chia thừa kế?

Thực tế khi tìm hiểu quy định về hàng thừa kế thứ nhất, thường bạn đang quan tâm đến hai việc:

  • Một là những người đang đòi chia thừa kế của gia đình có thuộc trường hợp được chia thừa kế không?
  • Hai là người được hưởng thừa kế nhưng không đồng ý với các phân chia của gia đình bạn.

Ví dụ: Gia đình có mảng đất do Ông Bà để lại, hiện Ông trẻ muốn yêu cầu các con cháu chuyển cho Ông ½ thửa đất nói trên. Giả đình bạn là con ruột của Ông Bà thì

  • Bạn sẽ cần xác định Ông trẻ có được quyền hưởng di sản thừa kế theo pháp luật hay không mà đòi hỏi như thế?
  • Hoặc Ông trẻ yêu cầu như thế là dựa vào di chúc của Ông Bà hay dựa vào cái gì? Giả sử có di chúc của Ông Bà để lại toàn bộ thửa đất cho Ông trẻ do người này quản lý và sử dụng đất từ trước thì những người con như bạn có được hưởng thừa kế không?

Dựa trên quy định về hàng thừa kế thứ nhất Luật Trí Nam chia sẻ ở trên quý vị có thể xác định được ai trong trường hợp này được hưởng di sản thừa kế, ai vẫn được hưởng thừa kế dù không có tên trong di chúc. Và khi cả gia đình nắm được quy định về thừa kế thì chắc chắn thủ tục phân chia di sản thừa kế của gia đình sẽ hạn chế nhiều khả năng xảy ra tranh chấp.

Trên đây là chia sẻ của Luật Trí Nam về hàng thừa kế thứ nhất. Quý khách hàng có vướng mắc thủ tục phân chia di sản thừa kế cần Luật sư trợ giúp hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay

CÔNG TY LUẬT TRÍ NAM

Điện thoại: 0934.345.745

Email: hanoi@luattrinam.vn

Tham khảo:

+ Thủ tục chia di sản thừa kế

+ Khởi kiện tranh chấp di sản thừa kế